Axenda Urbana 2030
Conscientes de que unha Axenda Urbana eficaz debe ser o punto de encontro para a coordinación das políticas públicas en beneficio da cidadanía, os concellos de Cerveira e Tomiño toman esta ferramenta como unha oportunidade para, dunha forma coordenada e cunha lóxica transfronteiriza, concentrar recursos e esforzos para conciliar obxectivos. O propósito é utilizar a Axenda Urbana para aliñar as características, potencialidade e necesidades deste territorio transfronteirizo aqueles que son os principais desafíos ambientais, sociais e económicos da actualidade.
Por definición a Axenda Urbana é unha ferramenta que traslada as metas urbanas dos 17 Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) da Axenda 2030 de Nacións Unidas, especialmente do ODS 11 “Cidades e comunidades sustentables”, á realidade das cidades, vilas e aldeas.
A Axenda Urbana 2030 Cerveira-Tomiño está, por iso, enmarcada na historia de traballo de coordinación e cooperación entre os dous concellos, e no camiño trazado en 2015 pola Axenda Estratéxica de Cooperación Transfronteiriza Cerveira-Tomiño.
Unha das principais forzas deste documento é a súa orixe participativa, pois súa elaboración contou coa colaboración das comunidades e axentes locais. A Axenda Urbana Cerveira-Tomiño é un marco de referencia para a planificación estratéxica da Eurocidade para a vindeira década que busca promover a cohesión ambiental, social e económica deste territorio transfronteirizo. É unha innovadora ferramenta de planificación conxunta que permite concibir o territorio como un espazo funcional buscando novos xeitos de atallar problemas que afectan directamente á vida cotiá das persoas.
As diferentes actividades que estiveron na base deste documento tiveron o apoio do proxecto “Amizade - Consolidação estratégica da cooperação transfronteiriça entre Cerveira e Tomiño”, e do programa de capacitación Axendas Transfronteirizas das Eurocidades do Río Miño, integrado no proxecto “Rede de Apoio ás Dinámicas Locais de Cooperación no Río Miño Transfronteirizo” – Rede Lab Miño”, promovido pola AECT Río Miño, ambos co-financiados polo Programa Interreg V-A España – Portugal.
COMO NACE
A estratexia de cooperación transfronteiriza nace da vontade compartida da Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira e do Concello de Tomiño de establecer liñas de intervención conxuntas para o desenvolvemento integrado do territorio, agrupando políticas de protección dos recursos naturais, de desenvolvemento económico sostible e de cohesión social no espazo transfronteirizo do Miño.
Unha estratexia que necesita da cooperación intelixente entre as administracións, os axentes públicos e privados e da participación pública dos dous concellos para loitar pola posta en valor do patrimonio cultural e natural, para unha xestión compartida de equipamentos e servizos públicos, para a planificación estratéxica do territorio e para conseguir fontes de financiamento coas que levar adiante os proxectos.
Con este traballo conxunto preténdese deseñar estratexias de desenvolvemento e accións e proxectos concretos que posibiliten unha maior integración territorial de ambas marxes do río, optimizando os recursos humanos, económicos, naturais e culturais dispoñibles e aproveitando ao máximo as potencialidades territoriais da Eurorrexión.
PONTE DA AMIZADE
Pero non se trata dunha colaboración recente, senón que Tomiño e Cerveira levan anos estreitando lazos. Xa en 1985, con España e Portugal a piques de entrar na CEE e coas fronteiras entre os dous estados a punto de desaparecer, os dous concellos deron o primeiro paso para afondar nas relacións transfronteirizas asinando o Protocolo da Amizade. En 2004 esa unión refléxase dun xeito físico na inauguración da Ponte da Amizade-Ponte Internacional, que une aos dous concellos e que deu o relevo aos transbordadores de Goián-Cerveira que ata aquel entón se empregaban para cruzar dunha beira á outra. Unha ponte que eliminou as grandes limitacións de mobilidade entre as dúas marxes, que permitiu axilizar as relacións entre as dúas localidades veciñas, afondar lazos históricos e culturais e potenciar os intercambios comerciais: a apertura de portas definitiva no plano económico, cultural, turístico e no repensar o territorio como un espazo único.
CARTA DA AMIZADE
Para celebrar os dez anos de historia da ponte, Tomiño e Cerveira quixeron ter un novo xesto de consolidación das súas relacións bilaterais, nas que a participación pública e activa da cidadanía é un dos eixos principais.
Foi a través da sinatura da ‘Carta da Amizade’, coa que ambos concellos recoñecían esa cooperación territorial senlleira como un dos métodos máis eficaces para a aproximación das poboacións fronteirizas, a supresión das dificultades que implican todas as fronteiras e a promoción da cooperación institucional no desenvolvemento económico, social e cultural.
AXENDA ESTRATÉXICA
Alargando esa ponte e ao abeiro da Carta da Amizade é como xurde a Axenda Estratéxica de Cooperación Transfronteiriza Cerveira-Tomiño, un documento que serve de referencia para establecer os eixos estratéxicos, as liñas de actuación e as prioridades coas que definir os proxectos conxuntos. Son proxectos que se concretan a través do debate participado entre os distintos actores que compoñen o espazo transfronteirizo e que procuran afondar na complexa problemática da superación das barreiras que durante séculos afastaron a estas dúas localidades situadas a cada marxe do río.
Co río Miño e a ponte como vínculo de identidade territorial, o plan de acción constrúese a partir do recoñecemento dos elementos identificativos de cada municipio e da forma en que se conxugan nese espazo transfronteirizo. E para iso artelláronse catro grupos de traballo dedicados a temas considerados determinantes para o desenvolvemento común do territorio:
- O río Miño como recurso a potenciar.
- Mobilidade transfronteiriza e desenvolvemento territorial.
- Xestión compartida dos servizos públicos.
- Desenvolvemento económico.
Que reúnen a poboación e axentes locais e entidades rexionais de Galicia e do Norte de Portugal para a preparación da diagnose que servirá para a presentación dun plan de acción con proxectos que se presentan a candidaturas de fondos comunitarios, especialmente ao Programa de Cooperación Interreg V-España-Portugal (POCTEP) 2014-2020.
EUROCIDADE
Todo ese traballo conxunto derivou na aprobación da ‘Constitución da Eurocidade Cerveira-Tomiño’, un paso natural cara un proxecto de futuro co que ambos os dous concellos buscan seguir avanzando na actual cooperación transfronteiriza e na xestión compartida. Trátase dun documento co que sentar as bases para a creación da denominación desta Eurocidade, que ten como obxectivo promover de forma conxunta a cooperación institucional, a valorización do patrimonio natural e cultural, a xestión compartida de equipamentos e servizos públicos ou o plantexamento estratéxico do territorio, entre outros aspectos.